در سالهای گذشته برنامههای تجاری شامل اسناد و مدارکی چندین ده صفحهای بودند که بعدها به ۳ تا ۵ صفحه کاهش پیدا کردند. همانطور که محیط زیست ما تغییر پیدا میکند، محیط کسبوکارها نیز تغییر پیدا میکند. استارتاپها میآیند و میروند. احتمالن برخی از استارتاپها حتی برای یک سال هم زنده نمانند. درنتیجه برنامههای تجاری هم باید اصلاح شوند. چون چیزی که ما امروزه تصور میکنیم و در یک سند ۳۰ صفحهای توصیف میکنیم، ممکن است در سه ماه آینده به دلیل شرایط کاری تغییر پیدا کند. بوم مدل کسبوکار گزینه مناسبی است که استارتاپها میتوانند از آن استفاده کنند.
بوم مدل کسبوکار
به همین دلیل بوم مدل کسبوکار براساس تحقیق توسط اقتصاددان سویسی الکس اوستروالدر و به همراه ۴۷۰ متخصص استراتژی از ۴۵ کشور جهان” بوم مدل کسبوکار” تهیه و در برخی از کشورهای دنیا محبوبیت زیادی بدست آورده است. بوم مدل کسبوکار به استارتاپها، ابزارهای اثربخش، ساده و مطمئن برای شناخت، طراحی، اصلاح و پیادهسازی مدلهای کسبوکار ارائه میدهد.
در طراحی بوم مدل کسبوکار از ۹ خانه استفاده شده است. تمامی موارد در یک مکان و در یک صفحه هستند که به جملههای مختصر بیان شده است و به راحتی میتوانیم عملیات کسبوکار را تجسم و در صورت نیاز نقصهای استراتژیک را به بلافاصله رفع کنیم. در صورتی که محیط کسبوکار و یا سایر عوامل به صورت قابل توجهی تغییر پیدا کند، بوم مدل کسبوکار را میتوان به راحتی تغییر داد که این قابلیت تغییر سریع و آسان مزیت این بوم است.
در این نوشته ۹ قسمت بوم مدل کسبوکار را مورد بررسی قرار میدهیم:
ارزش پیشنهادی در مرکز مدل قرار دارد. مهمترین بخش ارتباط با مشتریان است که با هریک از بخشهای مشتریان روابط عاطفی ایجاد کنند و این روابط را حفظ کنند. در سمت راست، سه حوزه مربوط به مشتریان( بخش مشتریان، ارتباط با مشتریان و کانال توزیع) قرار دارد و در طرف دیگر این بوم لیست فعالیتهای کلیدی مورد نیاز برای اجرای ایده و همچنین منابع کلیدی و شرکای کلیدی قرار دارد. در قسمت پایین بوم مدل کسبوکار نیز مدلهای جنبه مالی کسبوکار( ساختار هزینه و جریان درآمدی) نمایش داده میشود. شما میتوانید بوم مدل کسب وکار را از وبسایت strategyer.com تهیه کنید.
۱- بخشهای مشتری
این قسمت از بوم مدل کسبوکار، جز سازنده بخشهای مشتری، گروههای مختلفی از افراد یا سازمانهایی را تعریف میکند که شرکت قصد دستیابی و خدمت به آنها را دارد.
مهمترین سوالی که در این بخش مطرح میشود این است که:
ما برای چه کسانی ارزش خلق میکنیم؟
مهمترین مشتریان ما چه کسانی هستند؟
۲- ارزش پیشنهادی
این بخش از بوم مدل کسبوکار، جزء سازنده ارزشهای پیشنهادی، بستهای از محصولات و خدمات را توصیف میکند که برای یک بخش مشتری خاص ارزش خلق مینمایند.
سوالهایی که در این بخش مطرح میشود عبارتست از:
- چه ارزشهایی را به مشتریان ارائه میکنیم؟
- به حل کدام یک از مشکلات مشتریان خود کمک میکنیم؟
- چه نیازهایی از مشتری را برآورده میکنیم؟
- چه بستهای از محصولات و خدمات را به هر بخش مشتری پیشنهاد میدهیم؟
۳- کانالها
کانالها بیان کننده این است که شرکت به منظور ارائه ارزش پیشنهادی مورد نظر به بخشهای مشتریان هدف خود، چگونه با آنها ارتباط برقرار کرده و به آنها دسترسی دارد.
سوالهای اساسی این بخش عبارتند از:
بخشهای مختلف مشتریان، چه کانالهایی را برای دسترسی به ما ترجیح میدهند؟
هماکنون چگونه به آنها دسترسی داریم؟ کانالهای ما چگونه یکپارچه شده اند؟
کدام یک از آنها به بهترین شکل کار میکنند؟ کدام یک به صرفهتر هستند؟
ما چگونه آنها را با برنامه روزمره زندگی مشتری هماهنگ میسازیم؟
۴- ارتباط با مشتری
جز سازنده ارتباط با مشتری، انواع روابطی را توصیف مینماید که شرکت با بخشهای خاصی از مشتریان برقرار میکند.
شرکت باید نوع رابطهای را که میخواهد با هر بخش از مشتریان ایجاد کند، برای خود شفاف نماید. گستره این روابط میتواند از ارتباطات حضوری تا خدمات پشتیبانی خودکار را در برگیرد. انگیزههای زیر میتوانند پیشرانهای ارتباط با مشتری باشند:
جذب مشتری
حفظ مشتری
افزایش میزان فروش
مهمترین سوالهای بخش ارتباط با مشتری عبارتست از:
هر یک از بخشهای مشتریان ما انتظار برقراری و حفظ چه نوع ارتباطی را دارند؟
کدام یک از این روابط را ایجاد کردهایم؟ هزینه برقراری این روابط چقدر است؟
این ارتباط چگونه با سایر اجزای مدل کسبوکار ما هماهنگ شده اند؟
۵- جریانهای درآمدی
جزء سازنده جریانهای درآمدی نشان دهنده درآمدی است که شرکت از هر بخش مشتری کسب میکند( هزینهها باید از درآمد کسر شوند تا سود به دست آید).
مهمترین سوالهای بخش جریانهای درآمدی
مشتریان ما واقعن برای چه ارزشی تمایل به پرداخت پول دارند؟
آنها در حال حاضر برای چه چیزی پول میپردازند؟ چگونه پول میپردازند؟
ترجیح میدهند که چگونه میپردازند؟
هر جریان درآمدی چه سهمی از کل درآمدها را به خود اختصاص میدهد؟
۶- منابع کلیدی
جزء سازنده منابع کلیدی، مهمترین دارایهای مورد نیاز برای عملکرد صحیح مدل کسبوکار را تشریح میکند.
سوالهای مهم بخش منابع کلیدی:
ارزشهای پیشنهادی ما به چه منابع کلیدی نیاز دارند؟
کانالهای توزیع، نیازمند چه منابعی هستند؟
برای ارتباط با مشتری باید چه منابعی را در نظر بگیریم؟
ایجاد جریانهای درآمدی به چه منابعی احتیاج دارد؟
۷- فعالیتهای کلیدی
جزء سازنده فعالیتهای کلیدی، مهمترین کارهای مورد نیاز برای عملکرد صحیح مدل کسبوکار را تشریح میکند.
سوالهای مهم بخش فعالیتهای کلیدی
ارزشهای پیشنهادی ما به چه فعالیتهای کلیدی نیاز دارند؟
کانالهای توزیع نیازمند چه فعالیتهای کلیدیای هستند؟
برای ارتباط با مشتری باید چه فعالیتهای کلیدیای را در نظر بگیریم؟
ایجاد جریانهای درآمدی به چه فعالیتهای کلیدیای احتیاج دارد؟
۸- مشارکتهای کلیدی
جزء سازنده مشارکتهای کلیدی شبکهای از تامین کنندگان و شرکاء را توصیف میکند که باعث عملکرد صحیح مدل کسبوکار میشوند.
مهمترین سوالهای بخش مشارکتهای کلیدی
شرکای کلیدی ما چه کسانی هستند؟
تامین کنندگان کلیدی ما چه کسانی هستند؟
کدام یک از منابع کلیدی را از طریق شرکا به دست میآوریم؟
کدام یک از فعالیتهای کلیدی را شرکای ما انجام میدهند؟
۹- ساختار هزینه
ساختار هزینه، تمام هزینههایی را تشریح میکند که اجزای مدل کسبوکار با خود به همراه دارد.
مهمترین سوالهای بخش ساختار هزینه:
مهمترین هزینههای مدل کسبوکار ما چیست؟
گرانترین منابع کلیدی کدامها هستند؟
گرانترین فعالیتهای کلیدی کدامها هستند؟
اگر ما مدل کسب و کار خود را در این چارچوب تفکر کنیم، ممکن است مجبور باشیم چندین بار آن را بازنویسی کنیم، اما نتیجه نهایی، مدل کسب و کار کارآمد است، حداقل در مقاله. ساده ترین راه برای توسعه مدل چاپ کردن بوم در یک اندازه بسیار بزرگ است، در اطراف آن نشسته و آن را پر می کند با محتویات در حالی که طوفان مغزی.
میتوانید بوم مدل کسب و کار خود را توسط همکاران خود تکمیل کنید. سادهترین راه تکمیل و توسعه این بوم این است که در یک اندازه بزرگ چاپ کنید و در اطراف آن نشسته و با استفاده از طوفان فکری آن را تکمیل کنید. یکی از مهمترین مزیتهای بوم مدل کسبوکار این است که شما میتوانید به راحتی آن را بازنویسی کنید.
افرادی که تمایل دارند به صورت آنلاین بوم مدل کسبوکار را تکمیل کنند میتوانند به سایت Canvaizer.com و orstrategyzer.com مراجعه کنند.