همان‌طور که حدس می‌زنید، تحلیل رقبا به معنی ارزیابی نقاط ضعف و قوت رقبا و شناسایی فرصت و تهدید برای کسب وکار شما است. این مبحث از زمان‌های دور، آن زمان‌هایی که جنگ‌های بزرگی در حال رخ دادن بود، مورد استفاده قرار می‌گرفت که بعدا به دنیای کسب وکارها نفوذ کردند.
این روزها با وب اجتماعی، کشف نقاط ضعف و قوت رقبا بیش از هر زمان دیگری ساده‌تر شده است. اگر مارک زاکربرگ توجهی به ایده‌ی مای اسپیس و ضعف‌های آن و هم‌چنین فاندرهای توییتر توجهی به ایده‌های اس ام اس‌های اینترنتی نداشتند، احتمالا جهان هم‌اکنون به شکل دیگری بود.
در بازاریابی سنتی از استراتژی‌های بازاریابی مختلفی هم‌چون استراتژی دفاعی، استراتژی و … استفاده می‌شود، اما براساس آن‌چه که تحقیقات نشان می‌دهند، بسیاری از کسب وکارهای موفق، استراتژی رقابتی را مهم‌ترین عامل موفقیت خود می‌دانند.
استراتژی‌های رقابتی اغلب با محوریت سه موضوع فرآیند، محصول و مشتری در نظر گرفته می‌شدند. در واقع، کسب وکارها سعی می‌کردند از لحاظ فرآیند کاری که هر چه ساده و بهینهتر باشد، منجر به هزینه‌های کمتر خواهد شد؛ از لحاظ کیفیت محصول و انتخاب مشتری بر رقبا چیره شوند.
در ویدیوی زیر به طور کامل فرآیند تحلیل سنتی رقبا را مشاهده می‌کنید.
این روزها با توسعه‌ی وب اجتماعی، تحلیل رقبا بسیار متفاوت‌تر از قبل شده است. این روزها همه می‌دانند که کیفیت محصول و بهینه‌سازی فرآیندهای کاری برای چیره شدن بر رقبا بسیار مهم هستند. در واقع هر کسب وکاری که این ویژگیها را نداشته باشد، فورا از دور رقابت خارج خواهد شد. بنابراین عوامل و معیارهای دیگری هم‌چون تعامل با مشتری، ارتباطات خوب،
اما اولین باری که شما بخواهید تجزیه تحلیل رقبا را شروع کنید، با خود می‌گویید: عالیست من فقط این سه معیار را مدنظر قرار می‌دهم، اما با گذشت معیارهای دیگری نیز به آن‌ها اضافه خواهند شد و شما را درگیر پیچیدگی‌های بسیاری خواهند ساخت.
این کار همان‌طور گفتیم ساده است، اما شما باید برای آن زمان بگذارید، اندازه‌گیری کنید و برای مقابله با آن‌ها استراتژی‌های مناسبی را اتخاذ کنید. برای این‌که این کار به درستی صورت گیرد، نیازمند یک برنامه‌ی صحیح برای نظارت و تحلیل هستید. برنامه‌ای که به شما نشان دهد دنبال چه چیزهایی باشید و چرا؟ بدین ترتیب مابین مقدار زیاد اطلاعات گم نخواهید شد.
خوش‌بختانه ابزارهای بسیار مفیدی برای این کار وجود دارند که در ادامه شما را با آن‌ها آشنا خواهیم ساخت.
ابزار تحلیل رقبای Mention
یکی از جالب‌ترین ابزارهایی که در رابطه با تحلیل رقبا وجود دارد، منشن است. این ابزار بخش‌های مختلفی دارد. یکی از بخش‌های مثبت آن نظارت بر رقبا است، در واقع، دیگر شما نیاز ندارید به شبکههای اجتماعی مختلف و وبلاگ رقیب‌تان به طور مرتب سر بزنید. منشن این کار را برای شما انجام می‌دهد و تمام اتفاقات جدید را به شما نشان می‌دهد.
علاوه بر این منشن داشبوردی دارد که در آن می‌توانید خود و رقیب را براساس معیارهای هم‌چون فعالیت‌های روزانه، میزان آگاهی از برند، داده‌های جغرافیایی و میزان دسترسی مقایسه کنید.
ابزار تحلیل رقبای Moz
ابزار Moz ابزار بعدی است که می‌خواهیم به شما معرفی کنیم. این ابزار به دلیل این‌که ساخته یک شرکت بزرگ است، بسیار مشهور و محبوب است. Moz اطلاعات بسیار مفیدی از سئو رقبا در اختیار شما قرار می‌دهد، اما برای استفادهی کامل از آن می‌بایست از نسخه‌ی پولی استفاده کنید.
ابزار تحلیل رقبا Semrush
اگر بخواهم یکی از بهترین ابزارهایی که تاکنون دیده‌ام را معرفی کنم، بی شک از semrush نام خواهم برد. این ابزار به شما امکان می‌دهد نام چند رقیب خود را وارد کنید و سپس آن‌ها را از لحاظ ترافیک ورودی به وب‌سایت‌تان، رتبه، بک‌لینک‌ها، میزان متوسط ماندن کاربر در سایت و بسیاری از عوامل دیگر مقایسه می‌کند.
یکی از جنبه‌های مثبت این ابزار ارائه‌ی داده‌ها در فرمت‌های مختلف جدول، نمودار و … است.
ابزار تحلیلی Buzzsumo
این ابزار تحلیلی از جنبه‌های دیگری تجزیه تحلیل را انجام می‌دهد. این ابزار پژوهش محتوا، میزان موفقیت محتواها را بررسی می‌کند. با این ابزار شما قادر هستید کلیدواژه‌های مختلف را وارد کرده و محتوای تولید در رابطه با آن و میزان اشتراک‌گذاری‌ها را بررسی کنید. این ابزار می‌تواند بهترین ایده‌ها برای بازاریابی محتوایی شما ارائه کند.
هم‌چنین شما با دیدن محبوب‌ترین پست‌ها می‌توانید علایق مردم را کشف کنید.
همه‌ی این ابزارها روش‌های خاصی را مدنظر دارند تا بتوانند به کسب وکارها در شناخت رقیب و استفاده از نقطه ضعف‌هایش کمک کنند. اما باید بدانید یک راه مشخص و واضح برای شناخت و چیره شدن بر رقبا وجود ندارد.
به این دلیل که شما با رقبای مشابهی رقابت نخواهید کرد و رقبای شما به اندازه‌ی یکسانی با شما رقابت نخواهند کرد. شما در یک میدان جنگ واقعی خواهید بود و تصمیمات آنی پیروزی‌ها را رقم خواهند زد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند در کنار استفاده از ابزارهای مختلف باید برخی عوامل را به صورت دستی پیگیری کرد و در مورد آن‌ها فکر کرد. جف بالاس در وب‌سایت خود چک‌لیست زیر را برای تحلیل رقبا پیشنهاد کرده است.
۱) وب‌سایت آن‌ها را مشاهده کنید
یک برگه‌ی یادداشت بردارید و نقاط منفی و مثبتی که در سایت رقبا پیدا کردید، را در آن یادداشت کنید.
۲) بررسی استراتژی‌های جذب کاربر آن‌ها
تمامی استراتژی‌هایی که برای جذب کاربر به کار می‌گیرند را شناسایی کنید.
۳) میزان قابلیت استفاده وب‌سایت آن‌ها
وب‌سایت‌های آن‌ها را از لحاظ قابل دسترس بودن، هویت، ناوبری و محتوا بررسی کنید. برای این کار می‌توانید از چک‌لیست موجود در این سایت استفاده کنید.
۴) آیا آن‌ها از بازاریابی محتوایی استفاده می‌کنند؟ استراتژی محتوای آن‌ها چیست؟
تلاش‌های آن‌ها برای تولید محتوا می‌تواند هدف و مسیر آن‌ها را به شما نشان دهد. به کلمات کلیدی که انتخاب کرده‌اند، با دقت نگاه کنید. در کدام یک از کلمات کلیدی مدنظر شما در صفحات اول گوگل هستند؟ در کدامیک ضعف دارند؟ و … .
۵) میزان بودجه‌ی آن‌ها برای بازاریابی چقدر است؟
شما می‌توانید با مشاهده‌ی فعالیت‌های رقیب‌تان میزان بودجه‌ی اختصاصی آن‌ها را حدس بزنید. این روش به شما خواهد کرد روش‌هایی که بازگشت سرمایه‌ی بیشتری دارند را شناسایی کنید.
۶) متغیرهای ناشناخته‌ای که رقیب به خوبی از آن‌ها بهره می‌برد؟
ممکن است هر کدام از رقبای شما فرصت‌های مناسبی را شناسایی کرده و از آن‌ها بهره می‌برد. شما نباید نسبت به آن‌ها بی اهمیت باشید، بلکه باید آن‌ها را دقیق بررسی کنید و به شکاف‌های موجود در آن‌ها نفوذ نمایید.
